SAMORZECZNICTWO

Czym jest samorzecznictwo?

Samorzecznictwo, self-adwokatura (ang. self-advocacy) – ruch obywatelski osób niepełnosprawnych z zaburzeniami rozwoju, niepełnosprawnością intelektualną i innymi, propagujący prawo osób niepełnosprawnych do pełnego decydowania o swoim życiu, wypowiadaniu się we własnym imieniu oraz posiadaniu takich samych praw, jak osoby pełnosprawne. Głównym zdaniem ruchu samorzeczniczego jest podejmowanie działań na rzecz zapobiegania wykluczeniu osób odmiennych rozwojowo oraz zwiększania ich partycypacji w życiu obywatelskim.

Termin pojawił się w szerszych ruchach na rzecz praw obywatelskich w latach 60. i 70. XX w. i jest częścią ruchu na rzecz praw osób niepełnosprawnych. Największe zasługi w zakresie wprowadzania w Polsce idei self-adwokatury posiada Polskie Stowarzyszenie na Rzecz Osób z Upośledzeniem Umysłowym). PSONI publikuje materiały dotyczące self-adwokatury, prowadzi platformę self-adwokatów i promuje samoreprezentację osób z niepełnosprawnością intelektualną.

Self-adwokatura jest zarówno kompetencją niezbędną do samodzielnego, dorosłego życia, jak i formą aktywności osób z niepełnosprawnością w staraniach o realizację należnych im praw do samostanowienia. Jest również formą inkluzji i partycypacji społecznej, często mającej charakter wolontariackiego zaangażowania osób z niepełnosprawnością w pracę na rzecz ich środowiska mniejszościowego. Choć dostęp osób z niepełnosprawnością do sfery działalności na rzecz innych jest wciąż ograniczony, to samorzecznictwo wydaje się być jedną z obiecujących form zmiany tego stanu rzeczy.

Samorzecznictwo jest sposobem realizowania funkcji wolontariatu przez samorzecznictwo osób z niepełnosprawnością. Nie jest wymagane, by osoba, która rozpoczyna samorzecznictwo była od razu w pełni gotowa do tego, by samodzielnie występować we własnych sprawach czy mówić o sobie. W przypadku wszystkich rodzajów self-adwokatury kluczowa jest gotowość uczenia się i zdobywania nowych doświadczeń. Zorganizowana self-adwokatura w przypadku każdej biorącej w niej udział osoby z niepełnosprawnością poprzedzona jest zazwyczaj odpowiednim szkoleniem lub serią szkoleń oraz zapewnieniem kontaktu z modelami zachowań społecznych.  Dobrą praktyką jest również umożliwienie osobom z niepełnosprawnością przećwiczenia umiejętności radzenia sobie w sytuacjach problemowych, które mogą stać się ich udziałem po wyjściu poza grupę samo-rzeczniczą.  

Co robimy?

1. W ramach szkoleń na platformie e-learingowej omawiamy takie tematy jak: istota samorzecznictwa, sposoby wspierania osób z niepełnosprawnością w pelnieniu roli self-adwokatów, organizacja pracy w grupachsamorzeczniczych.
2. Podczas praktyk w ngo pomagamy nabyć doświadczenie, poznać i utrwalić swoje mocne strony oraz rozwinąć kompetencje przydatne na rynku pracy. Dla osób stale odczuwających skutki wymuszonej litości jest to najlepszy sposób na odnalezienie siebie.
3. Poszukujemy partnerów aby wspólnie rozwijać lokalne grupy self-adwokatów.
4. Działamy na rzecz rozwoju samorzecznictwa w ramach Projektu „Ambasadorzy dobrych spraw: rozwój wolontariatu integracyjnego”, realizowanego z dotacji programu Aktywni Obywatele – Fundusz Krajowy, finansowanego z Funduszy EOG.